ده‌ستپێكێن چه‌رخێ بیستێ دهێنه هژمارتن ده‌ستپێكا ئێكێ یا په‌یدابوونا بزاڤێن رزگاریخوازی و هزرێن نه‌ته‌وه‌یی و لادان و ژناڤبرنا ئمبراتوریات و پێكئینانا ده‌وله‌تێن نه‌ته‌وه‌یی ل ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین. كورد ژی وه‌ك نه‌ته‌وێن سه‌ره‌كی به‌شه‌كن ژ ئه‌ڤێ ده‌ڤه‌رێ، ده‌ست ب درۆستكرنا رێكخستنێن سیاسی، جڤاكی، ره‌وشه‌نبیری و پیشه‌یی كرن، ئارمانج ژێ بده‌ستڤه‌ئینا مافێن نه‌ته‌وه‌یی.
پشتی شه‌رێ جیهانیێ ئێكێ كورد ب بزاڤ و شۆره‌شا رابوون، لێ ئه‌و بزاڤ و شۆره‌شێن چه‌كداری د ماوه كورت بوون و گه‌له‌ك ڤه‌نه‌كێشان، و نه‌گه‌هشتنه ئارمانجێن خۆ، ده‌وله‌تێن هه‌رێمی (توركیا، ئیران، عیراق، سوریا) و هه‌روه‌سا ده‌وله‌تێن زلهێز وه‌ك ئه‌مریكا و بریتانیا و ئێكه‌تیا سوڤێتی وه‌سا هزر دكرن كو كورد وه‌ك دۆز بدۆماهیك هاتیه و ب ئه‌وێ پاشه‌رۆژا ره‌ش یێ كو وان بۆ دارێشتی رازی بووینه و ب ڤی ره‌نگی لژێر ده‌ستهه‌لاتا هه‌ر چوار ده‌وله‌تێن داگیركه‌رێن كوردستانێ هاتنه دابه‌شكرن. هه‌ر كه‌سێ به‌رپه‌رێ رۆژنامه‌گه‌ری و راگه‌هاندنا ئه‌وی سه‌رده‌می ڤه‌كه‌ت و ببینیت دێ بۆ رۆن وئاشكه‌را بیت ئه‌وان پێشبینیكریه كۆ دۆزا كوردان بوویه رابردوو و ب دۆماهیك هاتیه و دووباره كورد سه‌رێ خۆ هه‌لناده‌نه‌ڤه.
لێ شۆره‌شا ئه‌یلۆلێ ئه‌وا رویدانێن وێ ل 11 ئه‌یلوولا سالا 1961 ب سه‌ركێشیا مه‌لا مسته‌فا بارزانی سه‌رهلدای دهێته هژمارتن ژ گرنگترین شۆره‌شێن كوردی د چه‌رخێ بیستێ دا. ب ده‌ستپێكرنا شۆره‌شا ئه‌یلوولێ كه‌توارێ رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست تۆشی حێبه‌تیه‌كێ كر، ژبه‌ر كۆ وه‌سا دهاته هزركرن كۆ كیشا كوردی یا ب دۆماهیك هاتی، و ل هه‌مان ده‌م دا ببوو مه‌ترسیه‌ك بۆ هه‌ر چوار ده‌وله‌تێن داگیركه‌ر یێن كو كوردستان دناڤبه‌را خۆ دا دابه‌شكری. چۆنكی نه شۆره‌شه‌كا ده‌مكی بوویه و دێ بوریت، به‌لكۆ پالپشته‌ك بوویه بۆ كوردان ژبۆ ب ده‌ستڤه‌ئینانا مافێن نه‌ته‌وایه‌تی یێن ره‌وا و یا دویر نینه ژ راستیێ ئه‌گه‌ر بێژین كۆ شۆره‌شا ئه‌یلوولێ ئه‌وا ل كوردستانا عیراقێ سه‌رهلدای كوردان ژ هه‌ر چوار پارچێن كوردستانێ به‌شداری تێدا كریه، له‌وا بوویه ئه‌گه‌ر شۆره‌ش ژ چارچووڤێ خۆ یێ نافخوویی و ناوچه‌یی ده‌رباز ببیت بۆ شۆره‌شه‌كا چه‌كداری و سه‌رتاسه‌ری كۆ هه‌می ده‌ڤه‌رێن كوردستانا باشۆر بخۆڤه گرتبوون، ئارمانجا وێ داخازكرن و بده‌ستڤه‌ئینانا مافێن نه‌ته‌وایه‌تی بۆ كوردان: وه‌ك ناسنامه و زمان و سینۆران، ژبه‌ر ڤێ چه‌ندێ شۆره‌شا ئه‌یلوولێ یا جیاواز بوویه ب چه‌ند سالۆخه‌ته‌كا ژ شوره‌شێن دیتر یێن كوردی وه‌ك:
• درێژترین شۆره‌شا كوردی بوویه د دیرۆكا بزاڤا سیاسی و چه‌كداری یا كوردی دا.
• ئێكه‌م شۆره‌ش بوویه شیایه جۆگرافیا كوردستانا باشۆر هه‌میێ بخۆڤه بگریت.
• ئێكه‌مین شوره‌شا كوردی بوویه ژ رێكخستنه‌كا سیاسی یا مودێرن هاتیه برێڤه‌برن.
• ژ هه‌می ته‌خێن جڤاكی و سیاسی و ره‌وشه‌نبیری یێن كوردی به‌شداری تێدا كریه.
• كارتێكرنا خۆ لسه‌ر پارچێن دیتر یێن كوردستانێ هه‌بوویه.
• شۆره‌ش ژلایی دبلۆماسی ڤه شیایه په‌یوه‌ندیان دگه‌ل چه‌ند ده‌وله‌ت و بزاڤێن سیاسی یێن عیراقی و هه‌رێمی و جیهانی درۆست بكه‌ت.
• تا راده‌كی شیایه ده‌نگێ كوردان بگه‌هینته رایا گشتی یا جیهانیا
