ڕەنگڤەدانا سیاسى یا بیردوزێن ناسیۆنالیزمێ ل سەر ناسیۆنالیزما کوردى

ئەڤ سمیناره ژ لایێ (د.هوار خليل طاهر) هاتە پێشکیشکرن

روژا :چارشەمبێ

رێکەفتی: ١٠\٥\٢٠٢٣

ڤەکۆلین ل سەر تێگەهـ و شرۆڤەکانا ناسیۆنالیزمێ فرە ڕەهەندییە. ئێک ژ ئەڤان رەهەندان تیۆرێن جوراوجورێن گرێداى ب خواندنێن ناسیۆنالیزمێ یە. هندەک تیۆرێن ناسیۆنالیزمێ ل سەدێ ٢١ێ گرنگیەکا تایبەت ب خۆڤە وەرگرتییە و ئەڤ چەندە هەڤبەستە ب کۆمەکا ئەگەران کو بەرزبوونا ڕێژا دەولەتان ل سەرن بنیاتێ ئەتنیک-نەتەوە، ب تایبەت ل هەرێمێن دقوناغا گەشەسەندنێدا، ئێک ژ فاکتەرێن سەرەکییە. بۆ نموونە، وەک تیۆرا مۆدێلا کو Gellner گرنگیێ پێددەت یا ب ناڤێ مۆدێرنیزم یان نوێخازى (modernism)، ناسیۆنالیزم ژ ئەنجامێ ناکۆکیێن جڤاکى -ئەتنیکى سەرهەلدایە. ئانکو ژ هەمیا گرنگتر، دەربازبوونا جڤاکى ژ جڤاکەکێ کشتوکالى بۆ جڤاکەکێ پیشەسازى و دوپات دکەت كو ناسیۆنالیزم دبیتە ئەگەرێ درستبوونا نەتەوێ. بەلێ تیۆرا ئەزەلگەرایی (primordialism) بەروڤاژیا تیۆرا نوێخازى هەلسەنگاندنێ بۆ ناسیۆنالیزمێ دکەت و تەکەزێ ل سەر ڤێ چەندێ دکەت کو نەتەوە ناسیۆنالیزمێدرست دکەت،د ئەڤێ ڤەکۆلینێدا دێ هەلسەنگاندن بۆ ئەڤان هەردوو تیۆران و هەروەسا تیۆرا ئەتنیک- سیمبۆلگەرایی (ethno-symbolism) هێتە کرن کو تایبەت ب پرسێن دەستەبەرکرنا ماڤنن-چارەنڤیس یان بابەتێ سەربخۆیێ کو بۆ نەتەوەیێن مینا كوردان گرنگیەکا تایبەت هەیە. دڤێ ڤەکۆلینێدا دێ بزاڤ هێتەکرن تیۆرێن ناسیۆنالیزمیێن پێتر ب کێشا ناسیۆنالیزما کوردى گرێدایی ب هێنە دەستنیشانکرن و هەلسەنگاندن. هەلبەت قوناغێن. گەشەکرن و نگرنگیدان ب بنەمایێن کولتورى کارەکێ پێش مەرجە بۆ پرسێن سیاسیێن د چارچووڤێ مافێ-چارەنڤیسدا دهێنە شۆپاندن، لەوما ئەڤ تیۆرێن دهێنە گەنگەشە کرن هەم هەلسەنگاندن بۆ بها و نرخێن کولتورى دکەت و هەم ژى بارگرانی دێ پێتر ل سەر پرسێن پێڤاژویا سیاسى بیت ..