دلنیا جورى
Aug. 11, 2021, 2:48 a.m.

ناڤه‌روكا به‌رنامێ دڵنيايی جۆری:

بابه‌تێ دڵنيايی جۆری بۆيه‌ ئێك ژ بابه‌تێن گرنگ د پروسێسا گوهرينێن نوی يێن دبوارێ خواندنێ دا هاتينه‌ ئه‌نجامدان، هه‌روه‌سا زارافێ دڵنيايی جۆری بۆيه‌ ئێك ژ به‌رزترين زاراڤێن په‌روه‌رده‌يی يێن هاڤچه‌رخ. سه‌ره‌رای ڤێ چه‌ندێ، تێگه‌هشتنا ڤی زاراڤی وزانينا رێكێن بكار ئينانا وی د جياوازن ژ جهه‌كی بۆ جهه‌كێ دی تر.

دڵنيايی جۆری هه‌می كارێن رێكخستی ڤه‌دگريت ئه‌وێن پلان بۆ هاتينه‌ دانان، بۆ نمونه‌، سياسه‌ت وئيستراتيجی وچالاكی، ئه‌وێن باوه‌ريێ ب كواليتی ب هێز دكه‌ن وديار دكه‌ن كو ئه‌نجام دگه‌هنه‌ ستانده‌رێن دانايی. د بوارێ خواندنا بلند دا، دڵنيايی جۆری دهێته‌ هژمارتن وه‌ك ده‌رئه‌نجام بۆ هه‌می سيسته‌مێن خواندنێ كۆ ژێده‌ر وپێزانين دهێنه‌ ته‌رخانكرن ژبۆ په‌يداكرن وپێشڤه‌برنا كواليتی هه‌روه‌سا پێشڤه‌برنا ئاستێ مامۆستا وستافێ كارگێری زێده‌باری رێكێن وانه‌ گووتنێ وبلندكرنا ئاستێ زه‌مالێن خواندن وڤه‌كولينێ.

دامه‌زراندنا رێڤه‌به‌ريا دڵنيايی جۆری:

رێڤه‌به‌ريا دڵنيايی جۆری هاته‌ دامه‌زراندن لدويف بريارا زانكۆيێ ژماره‌ 75 لرۆژا 05-01-2010 پشتی فرمانا وه‌زاری ژماره‌ 458 لرۆژا 18-08-2009 دا سه‌رپه‌رشتی يێ بكه‌ت ل سه‌ر كارێ ليژنێن دڵنيايی جوری ئه‌وێن ل كوليژ و په‌يمانگها كار دكه‌ن.

-          ئارمانجا سه‌ره‌كی ژ به‌رنامێ دڵنيايی جۆری ئه‌وه‌ په‌يداكرن وراگرتنا ئاسته‌كێ به‌رز د هه‌می بوارێن خواندنا بلند دا، وه‌ك بكارئينانا رێكێن نوی يێن وانه‌گووتنێ لدويف رێنمايێن نوی، دروستكرنا په‌رتووكا وانێ بۆ قوتابيا، به‌رچاڤ وه‌رگرتنا فيدباكا قوتابيا كو دهێته‌ هژمارتن گرنگترين خاڵ د پرۆسێسا دڵنيايی جۆری دا.

-          چالاك كرنا به‌رنامێ دڵنيايی جۆری ده‌رفه‌تێ د ده‌ت بۆ دياركرنا خاڵێن هێزێ ولاوازيێ ل هه‌ر زانكۆ و په‌يمانگه‌هه‌كێ وهاريكاريا ڤان ده‌زگه‌ها دكه‌ت بۆ پێش ئێخستنا ئاستێ په‌روه‌رده‌ وخواندنێ.

-          رێڤه‌به‌ريا دڵنيايی جۆری يه‌كێن دڵنيايی جۆری هه‌نه‌ ل هه‌ر کولیژەک يان بەشەک ل زانكۆيا دهۆك، ئه‌ڤ يه‌كه‌ دهێنه‌ برێڤه‌ برن ژ لايێ رێكخه‌رێ سه‌ره‌كی يێ کولیژێ يێ وهه‌می يه‌ك لژێر سه‌رپه‌رشتيا رێڤه‌به‌ريا دڵنيايی جۆری  ل سه‌روكاتيا زانكۆيێ كاردكه‌ن. هه‌روه‌سا هه‌ر به‌شه‌كێ زانستی رێكخه‌ره‌ك يێ هه‌ی بۆ سه‌رپه‌رشتكرنا كارێ دڵنيايی جۆری ل به‌شی وقوناغێن وی.

-          به‌رنامه‌يه‌كێ دی يێ رێڤه‌به‌ريا دڵنيايی جۆری ئه‌وه‌ زانستی خوازی به‌رده‌وام كۆ هانده‌ره‌كه‌ بۆ مامۆستای بۆ به‌رفره‌هكرن وپێش ئێخستنا چالاكيێن وان يێن زانستی وئه‌كاديمی زێده‌باری ده‌ستكه‌فتيێن وان يێن دناڤ يان ده‌رڤه‌ی ده‌زگه‌هێن خواندنا بلند دا بده‌ستڤه‌ ئيناين.

په‌ياما دڵنيايی جۆری:

هه‌روه‌كی ڤه‌گوهاستی ژ وه‌زاره‌تا خواندنێن بالا ل هه‌رێما كوردستانێ، مه‌ره‌م ژ به‌رنامێ دڵنيايی جۆری ئه‌وه‌ په‌يداكرنا ژينگه‌هه‌كێ كو جڤاك تێدا باوه‌ريێ ب په‌روه‌ردێ وفێربۆنێ وڤه‌كولينا زانست دئينيت د سيسته‌مێ خواندنا بلند دا ل هه‌رێما كوردستانێ. ئه‌ڤ به‌رنامه‌ هاريكاريا سيسته‌مێ خواندنا بلند ل كوردستانێ دكه‌ت بگه‌هيته‌ ئاسته‌كێ به‌رز وكار دكه‌ت ژبۆ پێشئێخستنا ڤی ئاستی برێكه‌كێ كو بگه‌هيته‌ ئاست وستانده‌رێن زانكۆيێن جيهانی. وئه‌ڤ چه‌نده‌ دێ هيڤی وباوه‌ريه‌كا نوی ده‌ت‌ ب زانكۆ وپه‌يمانگه‌هێن هه‌رێمێ. قوتابيێن ده‌رچوو دێ شانازی ب باوه‌رنامێت زانكۆ وپه‌يمانگه‌هێن كوردستانێ به‌ن، چونكی دزانن زانكۆ وپه‌يمانگه‌هێن هه‌رێمێ هه‌مان جۆرێ كواليتيێ په‌يداكر ئه‌وێ ل زانكۆ وپه‌يمانگه‌هێن جيهانی.

تشتێن دهێنه‌ هه‌لسه‌نگاندن ل ده‌زگه‌هێن خواندنا بلند:

ئه‌و بوارێن كو پێتڤی يه به‌رچاڤ بێنه‌ وه‌رگرتن ژلايێ كه‌سێن هه‌لسه‌نگێنه‌ر د زۆرن ودهێنه‌ هژمارتن گرنگترين پێكهاتێن ده‌زگه‌هێن خواندنا بلند ودهێنه‌ دياركرن د نه‌ه خاڵا دا. زۆربه‌ی زانكۆيا رادبن ب هه‌لسه‌نگاندنا ڤان هه‌می بوارێن ده‌ست نيشان كری بتايبه‌ت ئه‌و زانكۆيێن به‌رنامێ دڵنيايی جۆری وپشكنينێ بجه د ئينن. هه‌ر چه‌نده زانكۆيا دهۆك ل پێنگاڤێت ده‌سپێكێ دايه‌ بۆ بجه ئينانا به‌رنامێ په‌روه‌رده‌يی يێنوی، پێتڤی هه‌لسه‌نگاندنێ يه‌ بۆ هه‌می به‌ش ويه‌كێن سه‌رب زانكۆيێ نه‌. پاش ڤێ چه‌ندێ راپورته‌ك دێ هێته‌ بلند كرن بۆ رێڤه‌به‌ريا گشتی يا دڵنيايی جۆری ل وه‌زاره‌تا خواندنێت بالا. لدويف هه‌لسه‌نگاندنا ڤان بوارێن ديار كری، رانكێ زانكۆ دێ هێته دانان پشتی پله‌يه‌كێ وه‌ربگريت ژ رێكخراوا (ISO).

ئه‌ڤ بواره‌ هاتين په‌سه‌ند كرن سه‌ر ئاسته‌كێ جيهانی بمه‌ره‌ما هاريكاريا زانكۆ وپه‌يمانگه‌ها بۆ بده‌سڤه‌ ئينانا كێمترين رێژه‌ ژ ستانده‌رێن به‌رنياس د هه‌ر بواره‌كێ دا ژ بوارێن خواندنا بلند. ئه‌ڤ بواره‌ وه‌ك ل خوارێ ديار كری:

-          ديتن وپه‌يام وئارمانجا زانكۆيێ.

-          دانان وپێشئێخستنا پروگرامێن خواندنێ.

-          وه‌رگرتنا قوتابيا.

-          فيدباكا قوتابيا.

-          ستافێ مامۆستايا.

-          ژێده‌رێن فێربونێ.

-          دويف چوونا به‌رنامه‌ی.

-          شيانێن سه‌ركێشی ورێڤه‌برنێ.

-          پێشئێخستنا به‌رده‌وام.

ديتن وپه‌يام وئارمانجا زانكۆيێ: لدويف ڤان خاڵا، ناسناما زانكۆيێ دێ هيته‌ ديار كرن وئه‌ڤ خاڵه‌ دهێنه‌ وه‌رگرتن ژ وه‌زاره‌تا خواندنا بالا يان پێڤه‌ گرێداينه.

دانان وپێشئێخستنا پروگرامێن خواندنێ: پێداچوون لدويف بروگرامێن خواندنێ و گوهرينا وانا لدويف زانستێن نوی.

وه‌رگرتنا قوتابيا: پێتڤی يه‌ وه‌رگرتنا قوتابيا لدويف رێنما وسياسه‌تا وه‌زاره‌تا خواندنا بالا بيت بۆ دانانا رێژه‌يه‌كێ بۆ شيان وزانينا قوتابيا و ئاماده‌بونا وان بۆ ب دويماهيك ئينانا به‌رنامێ خواندنێ ژبۆ ئاسانكرنا پرۆسێسا فێربوونێ وپێشئێخستنا كه‌سايه‌تی.

فيدباكا قوتابيا: برێكا پرۆسێسه‌كا رێكخستی يا هه‌لسه‌نگاندنێ ل دويماهيا وه‌رزێ خواندنێ يان سالا خواندنێ.

ستافێ مامۆستايا: به‌شداربونا ستافێ مامۆستايا زۆر يا گرنگه‌ بۆ به‌رنامێ دڵنيايی جۆری، هه‌بونا ستافه‌كێ خودان شيان، به‌لانس دناڤبه‌را ستافێ نوی و يێ خودان ئه‌زمون، يێ ئه‌كاديمی و نه‌ئه‌كاديمی، ناڤخويی وجيهانی و لدوماهيێ گوهرينا ستافی دناڤبه‌را زانكويا ژبۆ بهێزكرنا به‌رنامه‌ی.

ژێده‌رێن فێربونێ: هه‌بونا ژێده‌رێن فێربونێ خاڵه‌كا گرنگه‌ بۆ په‌روه‌رده‌ وفێربونێ، وه‌ك هه‌بونا كه‌سێن خودان ئه‌زمون، پرۆژێن (بنيه‌ تحتيه‌)، ته‌كنولوژيا پێزانينا ولدوماهيێ شيانێن دارايی.

دويف چوونا به‌رنامه‌ی: ژبۆ بهێزكرنا به‌رنامێ دڵنيايی جۆری، پێتڤی يه‌ دويف  چوون بۆ به‌رنامه‌ی بێته‌ كرن زێده‌باری دويف چوونه‌ك بۆ پێكهاتێن ده‌زگه‌ها هه‌روه‌سا پروسێسا فێربونێ وبه‌رنامێن خواندنێ ولدوماهيێ ئاستێ قوتابيا.

شيانێن سه‌ركێشی ورێڤه‌برنێ: پێتڤی يه‌ سه‌روكاتيا هه‌ر ده‌زگه‌هه‌كێ گرنگیێ بده‌ته‌ پێشكه‌فتن و زه‌مالێن خواندنێ. پێتڤی يه‌ هه‌ر زانكۆيه‌كێ پێكهاته‌يه‌‌ك وپرۆسێسه‌ك بۆ ده‌رئێخستنا بريارێ هه‌بيت بۆ هه‌می چالاكيێن ئه‌كاديمی وزانستی ل زانكۆيێ. هه‌روه‌سا يا پێتڤی يه‌ كو ستافێ كارگێری يێ زانكۆيێ خودان شيان و ئه‌زمون بيت بۆ بجه ئينانا به‌رنامێن وێ يێن خواندنێ وچه‌ندێن چالاكيێن دی.

پێشئێخستنا به‌رده‌وام: پێتڤی يه به‌رده‌وام‌ دويف چوونا گوهرين وپێشكه‌فتنێ بێته‌ كرن، ژبۆ:

-          وه‌رگرتنا ئه‌نجامێن فێربۆنێ ژ پروگرامی.

-          پرۆگرامێن خواندنێ د نوی وپه‌يوه‌ندی دارن.

-          بجه ئينانا به‌رنامه‌ی بشێوه‌كێ چالاك.

-          رێكێن دروست يێن هه‌لسه‌نگاندنێ.

-          ژێده‌رێن نوی يێن خواندنێ.

ئاستێن بوارێن كواليتی:

-          ده‌رئێخستنا خاڵێن هێزێ ولاوازيێ.

-          ده‌رئێخستنا ئه‌و بوارێن پێتڤی پتر پێزانينا يان دويف چوونێ ل ڤان ده‌سگه‌ها.

-          بهێزكرنا خاڵێن هێزێ ولاوازيێ پشتی كومكرنا پێزانينا و دويف چوونێ.

-          جێ به‌جێ كرنا رێكێن بابه‌تانه‌ د بريارا فه‌رمی دا.

-          بريار دان ل سه‌ر هه‌ر به‌رنامه‌كێ بۆ پشكنينێ.

 

 پێكهاته‌يا جڤاتا دڵنيايی جۆری

QA_Ku

پێكهاته‌يا كاركێری يا دڵنيايی جۆری – وه‌زاره‌تا خواندنا باڵا

 

کولیژا زانستی وژمارا رێكخه‌را وه‌ك نموونه‌ هاتيه‌ به‌رچاڤ كرن